Het pensioengat van vrouwen: hoe het ontstaat en wat je kunt doen

Veel vrouwen denken nauwelijks na over hun pensioen, totdat het bijna te laat is. Pensioen voelt vaak abstract en ver weg, maar de werkelijkheid is dat er een aanzienlijke pensioenkloof man en vrouw bestaat.

Zelf ontdekte ik dit pas toen ik mijn pensioenoverzicht bekeek. De conclusie was confronterend: mijn AOW-opbouw is laag, en mijn aanvullende pensioen niet bestaand. Toch is dit geen uniek verhaal – het is een probleem dat veel vrouwen treft.

Hoe een pensioengat ontstaat

Een pensioengat kan op verschillende manieren ontstaan:

• Deeltijdwerken– veel vrouwen werken parttime en bouwen daardoor minder pensioen op.
• Onbetaalde zorgtaken – zorgtaken voor kinderen of ouders betekenen vaak dat je tijdelijk (deels) uit het arbeidsproces stapt.
• Expatleven – verhuizen voor de carrière van je partner betekent vaak dat je zelf minder pensioen opbouwt.
• Onwetendheid – veel vrouwen realiseren zich pas laat hoe pensioenopbouw precies werkt.

Uit onderzoek blijkt dat vrouwen gemiddeld 30% minder pensioen hebben dan mannen.

Buitenland en pensioen

Wie in Nederland woont en werkt, bouwt automatisch AOW en vaak aanvullend pensioen op. Maar woon of werk je (tijdelijk) in het buitenland, dan mis je die jaren – tenzij je een vrijwillige AOW-verzekering afsluit bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB).

Mijn eigen situatie is hier een voorbeeld van:

• In Nederland heb ik nauwelijks pensioen opgebouwd, omdat ik op mijn 25e vertrokken ben.
• In Spanje heb ik via de Seguridad Social als zzp’er wél rechten opgebouwd.
• In Engeland als werknemer via de National Insurance eveneens.

Deze buitenlandse rechten verschijnen niet in mijnpensioenoverzicht.nl, maar zijn niet verloren. Binnen de EU bestaan afspraken dat pensioenrechten later bij elkaar worden opgeteld, en ook met het VK zijn hierover regelingen getroffen. Dat betekent dat ik bij mijn AOW-aanvraag ook de opgebouwde rechten in Spanje en Engeland kan meenemen. Toch blijft het overzicht ingewikkeld en moet je zelf goed uitzoeken hoe dit werkt.

Partnerpensioen: wat als je getrouwd of samenwonend bent?

Naast je eigen pensioenrechten kun je soms ook aanspraak maken op een partnerpensioen.

• Ben je getrouwd of heb je een geregistreerd partnerschap, dan is er vaak automatisch recht op partnerpensioen wanneer jouw partner overlijdt.
• Bij samenwonen hangt het af van de afspraken met het pensioenfonds of verzekeraar. Vaak moet je officieel samenlevingscontracten of registraties overleggen.

Partnerpensioen is geen vanzelfsprekendheid en de regels verschillen per fonds. Het is daarom belangrijk te controleren wat er in jouw situatie geldt. Bovendien kan het opgebouwde recht op partnerpensioen in sommige gevallen komt te vervallen als je partner van baan wisselt en bij een ander pensioenfonds verder gaat met het opbouwen van pensioen.

Het AOW-gat

• Een volledig AOW-pensioen krijg je alleen als je vijftig jaar onafgebroken in Nederland verzekerd bent geweest. Voor elk gemist jaar mis je 2%. Heb je twintig jaar buiten Nederland gewoond zonder verzekering, dan gaat er dus al 40% van je AOW af.

De AOW is een basisvoorziening:

• Voor een alleenstaande bedraagt die nu ongeveer €1.500 bruto per maand.
  Voor samenwonenden ligt dat rond de €1.050 bruto per persoon.
• Met huur, zorgkosten en een actief leven is dat vaak onvoldoende.

Wat kun je doen tegen een pensioengat?

1. Check om te beginnen je pensioenoverzicht. Hier zie je snel wat je in Nederland aan pensioen en AOW hebt opgebouwd.

2. Zoek je buitenlandse rechten uit
Heb je in andere landen gewerkt? Onderzoek hoe je die rechten kunt claimen en later laten meetellen.

3. Overweeg vrijwillige AOW-verzekering
Voor Nederlanders in het buitenland kan dit interessant zijn.

4. Bouw zelf aanvullend pensioen op
Via banksparen, beleggen of verzekeringen. Hoe eerder je begint, hoe beter.

5. Praat met je partner
Bespreek hoe jullie pensioenopbouw verdeeld is. Misschien kan een gezamenlijke spaarpot of aanvullende verzekering het verschil maken.

6. Check het partnerpensioen
Controleer of en hoeveel partnerpensioen er is opgebouwd en onder welke voorwaarden.

7. Hou rekening met je rechten op het partnerpensioen bij een eventuele scheiding.

8. Vraag professioneel advies
Een financieel planner kan helpen overzicht te creëren en opties te vergelijken.

Hoe zit het met jouw pensioen?

Heb jij al eens gekeken op mijnpensioenoverzicht.nl? Deel je ervaringen hieronder of stuur dit artikel door naar iemand die er ook baat bij kan hebben. Samen maken we het onderwerp bespreekbaar.

Verder lezen